Bank xizmat sifatida (BaaS) bank bo’lmagan tashkilotlar o’z mijozlariga bank xizmatlarini taklif qilish imkonini berib, moliya sanoatini o’zgartirgan innovatsiya bo’ldi. Ushbu tadqiqot maqolasida BaaS bozorining hozirgi hajmi, uning o’sish potentsiali va so’nggi tadqiqot hisobotlari va so’nggi statistik ma’lumotlarga asoslangan ma’lumotlarni taqdim etamiz.
BaaS-ning asosiy xususiyatlaridan biri bu ochiq API (dasturlarni dasturlash interfeyslari) orqali bank xizmatlarini taqdim etish qobiliyatidir. Bu kompaniyalar va startaplarga o’zlarining bank litsenziyasiga ega bo’lmasdan bank xizmatlarini o’z mahsulotlari va xizmatlariga integratsiya qilish imkonini beradi. Shunday qilib, BaaS turli kompaniyalarga, shu jumladan FinTech startap, elektron tijorat va boshqa tadbirkorlarga o’z bank tizimlarini noldan ishlab chiqmasdan o’z mijozlariga bank xizmatlarini taklif qilish imkoniyatini beradi.
Korxonalar uchun BaaS afzalliklari
BaaS korxonalarga bir qancha imtiyozlar beradi. Birinchidan, ular o’zlarining bank tizimlarini rivojlantirish va qo’llab-quvvatlash bilan chalg’imasdan, asosiy biznesiga e’tibor qaratishlari mumkin. Ikkinchidan, BaaS korxonalarga yangi moliyaviy xizmatlarni tezda joriy etish va takliflarini kengaytirish imkonini beradi, bu esa mijozlar ehtiyojlarini qondirish va raqobatbardoshlikni oshirishga yordam beradi. Uchinchidan, BaaS o’z bank tizimlariga investitsiyalarni kamaytirish va iqtisodiy jihatdan samarali to’lov modellaridan foydalanish orqali korxonalarning operatsion xarajatlarini kamaytirishi mumkin.
Xizmat sifatida bank xizmatlari bozorining hajmi
So’nggi yillarda BaaS bozori sezilarli darajada o’sdi. MarketsandMarkets hisobotiga ko’ra, global BaaS bozori 2020 yilda 4,76 milliard dollarga baholangan. 2026 yilga kelib u 28,99 milliard dollarga yetishi kutilmoqda, bunda yillik yillik o’sish sur’ati (CAGR) prognoz davrida 31,2 foizni tashkil etadi. Raqamli bank yechimlarining tobora ortib borayotgani va fintech startaplarining o’sishi bu o’sishning asosiy omili hisoblanadi.
BaaS ning rivojlanish istiqbollari juda quvonarli. Elektron tijorat va raqamli to‘lovlarning o‘sishi, tadbirkorlarning moliyaviy innovatsiyalarga qiziqishi ortishi va iste’molchilarning xohish-istaklarining evolyutsiyasi BaaS rivojlanishi uchun qulay muhit yaratadi. Bundan tashqari, ko’plab mamlakatlarda moliyaviy sektor regulyatorlari bunday xizmatlarning xavfsiz va samarali ishlashi uchun standartlar va asoslarni yaratish orqali BaaSni qo’llab-quvvatlash va tartibga solishga tayyorligini ko’rsatmoqda.
Mintaqaviy tahlil
Shimoliy Amerika
Shimoliy Amerika BaaS bozorida hukmronlik qilmoqda va kelgusi yillarda ham o’zining yetakchilik mavqeini saqlab qolishi kutilmoqda. 2020 yilda mintaqa 1,8 milliard dollarlik bozor ulushini egallagan. Ushbu o’sishga turtki bo’lgan omillarga o’rnatilgan fintech ekotizimlarining mavjudligi, qo’llab-quvvatlovchi me’yoriy-huquqiy baza va an’anaviy banklar va fintech kompaniyalari o’rtasidagi hamkorlik kiradi.
Yevropa
Yevropa BaaS landshaftidagi yana bir muhim mintaqa bo’lib, bozorning sezilarli o’sishi kuzatilmoqda. 2020 yilda mintaqa 1,17 milliard dollarga baholanib bozorning muhim ulushiga ega bo’lgan. Yevropa Ittifoqining ochiq bank tashabbuslari, masalan, qayta ko’rib chiqilgan To’lov xizmatlari direktivasi (PSD2) banklar, fintech firmalari va boshqa korxonalar o’rtasidagi hamkorlikni osonlashtirib, BaaSni qabul qilish uchun yo’l ochdi.
Osiyo-Tinch okeani hududi
Osiyo-Tinch okeani mintaqasi raqamli transformatsiya va fintech innovatsiyalarining tarqalishi tufayli jadal rivojlanayotgan BaaS bozoriga aylandi. Mintaqaning bozori 2020 yilda 1,36 milliard dollarga baholandi, shu bilan birga Xitoy, Hindiston va Janubi-Sharqiy Osiyo kabi mamlakatlar BaaS ning sezilarli darajada tadbiq qilinishiga guvoh bo’ldi. Mintaqadagi bank xizmatlaridan foydalanish imkoniga ega bo‘lmagan katta miqdordagi aholi soni va raqamli infratuzilmaning kengayishi uning o’sish potentsialiga yordam beradi.
Dunyoning qolgan qismi
Dunyoning qolgan qismi, jumladan Lotin Amerikasi, Yaqin Sharq va Afrika kabi mintaqalar BaaS provayderlari uchun foydalanilmagan imkoniyatlarni taqdim etadi. Smartfonlar kirib borishining o’sishi, tartibga solish muhitining o’zgarishi va moliyaviy xizmatlardan foydalanishni kengaytirish zarurati kabi omillar ushbu mintaqalarda BaaS o’sishiga turtki bo’lmoqda.
Istiqbolli rivojlanish va o’sish omillari
Moliyaviy texnologiyalar sohasida hamkorlik va sheriklik
An’anaviy banklar va fintech kompaniyalari o’rtasidagi hamkorlik BaaS rivojlanishining kalitidir. Banklar raqobatbardoshlikni saqlab qolish uchun innovatsiyalar va mijozlarga yo’naltirilgan xizmatlar muhimligini tan oladilar. BaaS platformalaridan foydalangan holda banklar o’z takliflarini kengaytirishlari va fintech startaplari tajribasidan foydalanishlari mumkin, bu esa mijozlarga xizmat ko‘rsatish sifatini yaxshilashga va bozorning tez o’sishiga olib keladi.
Ochiq bank va tartibga solish islohotlari
Ochiq bank va tartibga solish islohotlariga global siljish BaaS kengayishi uchun eshiklarni ochdi. Butun dunyo bo’ylab hukumatlar va tartibga soluvchi organlar banklardan amaliy dasturlash interfeyslari (API) orqali mijozlar ma’lumotlariga xavfsiz kirishni ta’minlashni talab qiladigan tizimlarni joriy qilmoqdalar. BaaS provayderlari xavfsiz ma’lumotlar almashinuvini ta’minlash, innovatsiyalarni rivojlantirish va mijozlarga qaratilgan moliyaviy xizmatlarni yaxshilashda muhim rol o’ynaydi.
Texnologik taraqqiyot va API iqtisodiyoti
Bulutli hisoblash, sun’iy intellekt va blokcheyn kabi texnologiyalardagi yutuqlar BaaS ning o’sishiga katta hissa qo’shdi. Ushbu texnologiyalar bank xizmatlari va turli sohalar o’rtasidagi integratsiyani soddalashtiradi. Rivojlanayotgan API iqtisodiyoti korxonalarga BaaS platformalaridan foydalanish va bank funksiyalarini o’z ilovalariga integratsiya qilish, mijozlariga soddalashtirilgan moliyaviy xizmatlarni taqdim etish imkonini beradi.
Raqamli hamyonlar va to’lovlarning o’sishi
Raqamli hamyonlar va raqamli toʻlov yechimlarining tobora ommalashib borishi BaaSga boʻlgan talabni oshirdi. Elektron tijorat, kontaktsiz to‘lovlar va mobil bankingning rivojlanishi bilan korxonalar bank xizmatlarini o‘z platformalariga integratsiya qilmoqda. BaaS platformalari iste’molchilarning o’sib borayotgan ehtiyojlarini qondirish uchun xavfsiz tranzaktsiyalar, pul o’tkazmalari va hisoblarni boshqarish uchun infratuzilma va imkoniyatlarni taqdim etadi.
Xulosa
Banking as a Service (BaaS) – bu bank bo‘lmagan tashkilotlar bank xizmatlarini ko’rsatish uchun yangi imkoniyatlarni taklif qilish orqali moliya sanoatida inqilob qilgan transformativ model. 2026 yilga kelib, bozor qiymati 28,99 milliard dollarni tashkil etadi, BaaS katta o’sish potensialini namoyish etadi. Fintech hamkorlik, tartibga solish islohotlari, texnologik yutuqlar va raqamli toʻlovlarning koʻtarilishi kabi omillar BaaS kengayishiga turtki boʻlmoqda. Bozor rivojlanar ekan, BaaS innovatsion va mijozlarga yo’naltirilgan moliyaviy yechimlarni taklif qilish orqali bank ishi kelajagini shakllantirishi kutilmoqda.
