O‘zbekiston raqamlashtirish davrida o‘z salohiyati va asta sekinlik bilan iqtisodiyot tarmoqlarini raqamlashtirish hamda texnologik innovatsiyalarni joriy etish orqali investitsion jozibadorligi bo‘yicha Markaziy Osiyodagi yetakchi davlatlardan biriga aylanib ulgurdi. Bunda COVID-19 pandemiya davri asosiy turtki bo‘lib xizmat qildi. Mamlakatda chet ellik yangi banklarning xizmatlari paydo bo‘lgandan keyin mahalliy banklar ham o‘z xizmatlarini transformatsiya qilishga kirishdi.
2022-yildan 2023-yilgacha bo‘lgan davrda mazkur raqamlashtirishga oid ko‘rsatkichlarni o‘z ichiga olgan O‘zbekistonning fintex bozori bo‘yicha Mastercardning hisoboti tayyorlangan.
O‘zbekistonda 2019-yil uchun hufyona iqtisodiyot ulushi 52% ni tashkil etgan bo‘lsa, raqamli to‘lovlarni amalga oshirishda hukumatning bank sohasidagi qator o‘zgarishlari tufayli bugungi kunga kelib ijobiy o‘zgarishlar kuzatilmoqda.
Onlayn tranzaksiya foydalanuvchilari soni 2018-yildagi 8 mln.ga foydalanuvchiga nisbatan 2022-yilda 30% ga oshib 30 mln kishini tashkil etgan.
2023-yil boshlanishida Respublikaning internet foydalanuvchilari soni 26,7 mln.tani (umumiy aholining 77%), umumiy faol uyali aloqa ulanishlari soni esa 32 mln.tani (umumiy aholining 91%) tashkil etdi.
2022-yildan 2023-yilgacha bo‘lgan vaqtda 25 ta turli yo‘nalishlardagi startaplarga jami 7,1 mln. AQSh dollari investitsiya qilingan bo‘lib, 61% miqdori fintexga to‘g‘ri keladi. Shundan, 500 Global, UzcardVentures, oth. tomonidan 3 mln. AQSh dollari IMAN fintex startap uchun ajratilgan investitsiyadir.
Hozirgi kunda ko‘plab sotuvchilar to‘lovlarni elektron hamyonlar orqali qabul qilishni ma’qul deb topishyapti.
Bunda:
57% sotuvchilar Click;
36% sotuvchilar Payme;
20% sotuvchilar tanib ulgurilgan Uzum;
5% sotuvchilar OSON;
1% sotuvchilar esa ZOODPAYni tanlashmoqda.
O‘zbekistonda elektron tijorat 2018-yildagi 0,6% lik ko‘rsatkichga nisbatan 2022-yil 2,2% ni tashkil etib 1,6% ga o‘sish kuzatilgan. Elektron tijorat bozorida Wildberries, ZoodMall va Uzum market yetakchilardan hisoblanad. 2023-yilgacha bo‘lgan holatda elektron tijorat bozorining hajmi 311 mln. AQSh dollarini tashkil etdi.
Shuningdek ushbu hisobot:
- Infratuzilma va o‘sish faktorlari – O‘zbekiston haqida faktlar, aholi jon boshiga to‘gri keladigan va nominal YaIM ko‘rsatkichlari, valyutadagi zahiralar, import va eksport miqdorlari, masofaviy bank xizmatlaridan foydlanish statistikasi, Respublikaning demografik ko‘rsatkichlari;
- Fintex ekotizimi – tartibga solish qumdoni va uni joriy etish, fintex sohasidagi yirik va kichik kompaniyalar, startaplar ro‘yxati, kiritilgan investitsiyalar miqdori va investorlar, IT iste’dodlarni qo‘llab-quvvatlash masalalari;
- Asosiy fintex trendlari – raqamli hamyonlar, elektron tijorat sohasidagi ilovlar va ma’lumotlar, mobil banking haqida ma’lumotlar;
- Porlay boshlagan fintex bozori yulduzlari – Zood, Billz, Iman, Marta va Bozor kabi fintex yulduzlari haqida faktlar;
- Asosiy xulosalar va istiqbollarni – O‘zbekistonda fintex bozorini yanada rivojlantirish bo‘yicha tavsiya va xulosalarni o‘z ichiga oladi.
Hisobotning to‘liq shakli bilan havola orqali tanishishingiz mumkin.
