Turizm turli xil faoliyat turlarini, jumladan, dam olish sayohatlari, oilaviy dam olish, tarixiy va madaniy sayohatlar, xizmat safarlarini o‘z ichiga oladi. Iqtisodiyot konsepsiyasi tovarlar va xizmatlarni ishlab chiqarish, taqsimlash va iste’mol qilishni ham ichki, ham xalqaro miqyosda, shuningdek, investitsiyalar, soliqlar va byudjetlarni o‘z ichiga oladi. Blokcheyn axborotni saqlash va boshqarish uchun xavfsiz texnologiya bo‘lib, undan pul o‘tkazish, ta’minot zanjirini boshqarish va axborot xavfsizligi uchun ham foydalanish mumkin. Innovatsiya deganda iqtisodiyot va sanoatda yaxshilanish va o‘zgarishlarga olib keladigan yangi g‘oyalar, texnologiyalar, jarayonlar, mahsulot va xizmatlardagi o‘zgarishlarni kiritish tushuniladi. Sayyohlik sanoatida raqamli texnologiyalar, raqamli iqtisodiyot va innovatsiyalar, shu jumladan blokcheyn samaradorlik va o‘sishni oshirishda hal qiluvchi rol o‘ynaydi. Raqamlashtirish, raqamli iqtisodiyot va innovatsiyalar iqtisodiyotning turli tarmoqlarida, jumladan, turizmda o‘zaro bog‘langanligi sababli, kompaniyalar maqsadli auditoriya bilan oson muloqot qilish, foydali ma’lumotlarni taqdim etish hamda o‘z xizmatlari va mahsulotlarini onlayn taklif qilish uchun raqamli texnologiyalardan foydalanishlari mumkin. Raqamli iqtisodiyot ham turizm sanoatida yangi yondashuv sifatida qaralib, an’anaviy usullardan yuqori samaradorlikni taklif etadi. Blokcheyn texnologiyasi tranzaktsiyalarning xavfsizligi va shaffofligini oshirishi, axborot boshqaruvini yaxshilashi va mijozlar oratasida tizimga bo‘lgan ishonch va sodiqlikni kuchaytirishi mumkin. Raqamli texnologiyalar, raqamli iqtisodiyot va innovatsiyalar, jumladan, blokcheyn turizm industriyasi samaradorligini oshirish va rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega.
Raqamli texnologiyalarning jahon turizm sanoatiga ta’siri
Jahon savdo tashkiloti (JST) statistik ma’lumotlariga ko‘ra, 2019-yilda sayyohlik yo‘nalishlariga tashrif buyurgan global sayohatchilar soni 1,4 milliardga yetdi, bu 2018-yilga nisbatan 4,4 foizga ko‘pdir. Bundan tashqari, Jahon savdo tashkiloti 2019-yilda butun dunyo bo‘ylab mehmonxonalarni bron qilishning 75 foizi onlayn rejimida amalga oshirilganini ma’lum qildi. Eronda 2019-yilda mahalliy va xorijiy sayyohlar soni 8 million 444 ming 144 nafarga yetdi va so‘nggi yillarda Eronga tashrif buyurgan xorijiy sayyohlar soni ortdi. Raqamli davrda kengaytirilgan reallik, sun’iy intellekt va blokcheyn kabi turli texnologiyalar sayyohlik sanoatida tobora ko‘proq foydalanilmoqda. Ba’zi mehmonxonalar sayohatchilarga ajoyib tajriba taqdim etish uchun kengaytirilgan reallikdan foydalanadi, ba’zi aviakompaniyalar ish faoliyatini yaxshilash va yo‘lovchilarga yuqori xizmatlarni taqdim etish uchun sun’iy intellektni qo‘llaydi. Raqamli texnologiyalarning turizm sanoatiga ta’siri faqat Eron bilan cheklanmaydi, chunki raqamli iqtisodiyot va unga aloqador texnologiyalar turizm sanoatining global o‘zgarishining muhim omillariga aylandi. Qo‘shma Shtatlardagi mehmonxonalarni bron qilishning 80% dan ortig‘i turli veb-saytlar va ilovalar orqali onlayn tarzda amalga oshiriladi. Xitoyda blokcheyn sayyohlik sanoatida strategik texnologiya sifatida Xitoyning eng yirik sayyohlik kompaniyalaridan biri sifatida foydalaniladi va sayohatchilar ma’lumotlarini boshqarish va himoya qilish uchun blokcheyndan foydalanadi. Yevropada kengaytirilgan reallik va sunʼiy intellekt kabi innovatsion texnologiyalar turizm sohasida ham qoʻllanilmoqda, baʼzi mehmonxonalar kengaytirilgan reallik tajribasini taklif qiladi, baʼzi aviakompaniyalar esa ishlash va xizmat sifatini yaxshilash uchun sunʼiy intellektdan foydalanadilar.
Afrika va jahon iqtisodiyotida raqamli texnologiyalar va blokcheynning ortib borayotgan roli
Afrika mamlakatlarida mobil toʻlovlar va onlayn bron qilish tizimlari kabi turli texnologiyalar jadal rivojlanmoqda. Afrikadagi eng yirik sayyohlik kompaniyalaridan biri bo‘lgan Jumia Travel mehmonxona va reyslarni onlayn bron qilish xizmatlarini taklif etadi. Raqamli iqtisodiyot axborot va xizmatlarni boshqarish va uzatish uchun foydalaniladigan Internet, ijtimoiy tarmoqlar, ilovalar va veb-saytlar kabi turli texnologiyalarni o‘z ichiga oladi. Blokcheyn texnologiyasi so‘nggi yillarda xalqaro pul o‘tkazmalarini boshqarish, ta’minot zanjirlari, axborot xavfsizligi va raqamli valyutalarni yaratish kabi turli iqtisodiy sohalarda ko‘p qo‘llanilgan yana bir texnologiyadir. Blokcheyn sug‘urtani boshqarish va zararni to‘lash, sug‘urta xizmatlari sifatini yaxshilash va ushbu soha bilan bog‘liq xarajatlarni kamaytirish uchun mos yechim sifatida ishlatilishi mumkin. Blokcheynning shaffofligi va xavfsizlik xususiyatlaridan foydalangan holda, iqtisodiy sohada, xususan, raqamli valyutalar va xalqaro pul o‘tkazmalari uchun muhim texnologiya bo‘lishi mumkin. Ushbu texnologiya ta’minot zanjiri bilan bog‘liq barcha ma’lumotlarning shaffof va ochiq bo‘lishiga imkon beradi. Bundan tashqari, blokcheyn xavfsiz va shaffof texnologiya bo‘lib, undan iqtisodiyotda axborot xavfsizligini ta’minlash, jumladan, bank xizmatlari, tibbiy ma’lumotlar va shaxsiy ma’lumotlarni boshqarish uchun foydalanish mumkin. Xulosa qilib aytganda, blokcheyn texnologiyasi sug‘urta davolari va to‘lovlarini boshqarish, sug‘urta xizmatlari sifatini yaxshilash va sohadagi xarajatlarni kamaytirish uchun samarali yechim sifatida ishlatilishi mumkin. Blokcheyn fond bozori va moliya bozorlariga investitsiyalarni boshqarish, shuningdek, soliq boshqaruvi va xalqaro soliqlar uchun ishlatilishi mumkin, bunda blokcheynning shaffofligi va aniqligi soliq boshqaruvi sifatini oshirishi va tegishli xarajatlarni kamaytirishi mumkin. Bundan tashqari, blokcheyn xalqaro savdo bilan bog‘liq xavflarni boshqarish va bashorat qilish uchun mos echim bo’lishi mumkin, bu xalqaro savdo sifatini oshirishi va risklarni boshqarish xarajatlarini kamaytirishi mumkin. Blokcheyn texnologiyasi iqtisodiy sohadagi muhim texnologiya bo‘lib, u moliyaviy menejment, bank xizmatlarini boshqarish, ta’minot zanjiri boshqaruvi, sug‘urta boshqaruvi, kompensatsiya va ushbu sohadagi boshqa ko‘plab ilovalar uchun ishlatilishi mumkin.
Blockchain texnologiyasi turli iqtisodiy sohalarda, jumladan, moliyaviy menejment, bank xizmatlari, ta’minot zanjiri boshqaruvi, sug‘urta va tovon to‘lashda kuchli vositadir. Blokcheyn texnologiyasining uzluksiz rivojlanishi bilan, ayniqsa, turizm va raqamli iqtisodiyot tarmoqlarida yangi va yanada ijodiy ilovalar paydo bo‘lmoqda. Turizm sanoatida blokcheyn xizmat sifatini yaxshilash, xarajatlarni kamaytirish, xavfsizlik va maxfiylikni oshirish uchun bronni boshqarish, to‘lov va sayohat xarajatlari uchun ishlatilishi mumkin. Blockchain texnologiyasi sayyohlik sanoatida firibgarlikni kamaytirishda ham samarali bo‘lishi mumkin, bu esa sayohatchilar o‘rtasida ishonchning oshishiga olib keladi. Raqamli imzolar va blokcheynning ishonchli tarmog‘idan foydalanish orqali turizm tranzaksiyalari va ma’lumotlarini xavfsiz va ishonchli tarzda ro‘yxatdan o‘tkazish va boshqarish mumkin. Raqamli iqtisodiyot, yangi va innovatsion iqtisodiyot sifatida iqtisodiy va tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish uchun raqamli texnologiyalar va elektron kommunikatsiyalardan foydalanadi. Ushbu turdagi iqtisodiyot odatda elektron tijorat, raqamli marketing, raqamli moliyaviy xizmatlar, dasturiy ta’minotni ishlab chiqish, kompyuter o‘yinlari va bulut xizmatlari kabi keng doiradagi tarmoqlarni o‘z ichiga oladi. Raqamli iqtisodiyot ko‘plab ilg‘or mamlakatlarda iqtisodiy o‘sish va rivojlanishning asosiy omili sifatida tan olingan va raqamli texnologiyalarning alohida ahamiyati hamda ularning iqtisodiy va tadbirkorlik faoliyatiga ta’siri tufayli uzluksiz rivojlanishda davom etmoqda. Bugungi kunda raqamli iqtisodiyot turli iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy sohalarga sezilarli ta’sir ko‘rsatmoqda, masalan, odamlarning ishlashi va bir-birlari bilan o‘zaro munosabatini o‘zgartirish, yanada moslashuvchan va masofaviy ish tartibini ilgari surish va global aloqani oshirmoqda, bundan tashqari, raqamli iqtisodiyot boshqa tarmoqlar qatorida taʼlim, sogʻliqni saqlash va koʻngilochar sohalarga ham taʼsir koʻrsatmoqda. Texnologiya va elektron kommunikatsiyalarning rivojlanishi jahon iqtisodiyotini raqamlashtirishga olib keldi. Raqamli iqtisodiyotning global raqamlashtirishni rag‘batlantirishdagi o‘rni juda muhim va kelajakda uning ta’siri ortib borishi kutilmoqda.
