- Viza tadqiqotida raqamli toʻlovlar mavjud boʻlgan mamlakatning eng yirik shaharlaridan 703 kishi hamda mikro va kichik biznes egalari ishtirok etdi;
- So’rovda qatnashganlarning 85 foizi raqamli to’lovlarning biznes va hayotga ijobiy ta’siri haqida xabar berishdi;
- Mikro va kichik biznes egalarining 48 foizi tranzaktsiyalarining yarmi uchun raqamli to’lovlardan foydalanadilar;
- Mikro va kichik biznes egalarining uchdan ikki qismi raqamli to’lovlardan foydalangan holda daromadlarning o’sishi, mijozlar sonining ko’payishi va biznesni boshqarishning yaxshilanishini kuzatmoqda;
2023 – yil 4-aprel O’zbekiston, Toshkent shahri – raqamli to’lovlar sanoatining jahon yetakchisi Visa raqamli to’lovlar bo’yicha Unlocking the Benefits of Digital Payments tadqiqot natijalarini taqdim etdi. So’rovda Toshkent, Namangan va Samarqandning 703 nafar aholisi ishtirok etdi, ulardan 403 nafari iste’molchilar, 300 nafari esa raqamli to’lovlardan foydalanadigan mikro va kichik biznes egalaridi.
O’zbekistonda hukumat raqamli to’lovlarni rivojlantirish va milliy o’sish va rivojlanish strategiyasi doirasida innovatsion texnologiyalarni keng joriy etish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratdi. Natijada O’zbekistonning to’lov va moliya tizimlari sezilarli darajada o’zgarib, aholi hayotida sezilarli o’zgarishlar yuz berdi. Jahon banki ma’lumotlariga ko’ra, o’n yil ichida bankda rasmiy moliyaviy hisob raqamiga ega bo’lganlar soni 2011 yildagi 23 foizdan 2021 yilda 44 foizga oshgan.
Visa ushbu transformatsiyaning bir qismi edi va hozirda banklar, uyali aloqa operatorlari va fintechlar, shuningdek hukumatlar tomonidan milliy tashabbuslar, qonunlar va qoidalarni amalga oshirishda qo’llab-quvvatlanadigan ko’plab sheriklar tomonidan qo’llab-quvvatlanib, kompaniya mamlakatda inklyuziv iqtisodiyotni rivojlantirish bo’yicha faol ishlarni davom ettirmoqda. Visa iltimosiga binoan Digitum mustaqil tadqiqot kompaniyasi raqamli to’lovlardan faol foydalanadigan iste’molchilar va mikro va kichik biznes egalari bilan suhbatlashdi va ularning hayot va biznesga ta’sirini baholadi. Shuningdek, kompaniya butun mamlakat bo’ylab raqamli to’lovlarning afzalliklarini kengaytirish uchun hozir nima qilish kerakligini aniqlashga harakat qildi.
“O’zbekiston bir necha yil ichida mamlakat rahbariyati siyosati va sheriklik munosabatlari orqali raqamli iqtisodiyotning yuksalishiga erishdi. Bozor faol rivojlanmoqda, banklar innovatsion moliyaviy texnologiyalar va yechimlarni joriy qilmoqdalar, odamlar tobora naqd pulsiz to’lov usullari bilan to’lashni afzal ko’rishmoqda chunki bu qulayroq, tezroq va xavfsizroqdir. Biz allaqachon raqamli to’lovlar qanchalik odamlarning ehtiyojlarini qondirish va kichik biznesning kengayishi va rivojlanishiga yordam berishda innovatsion ekanligini ko’rmoqdamiz. Bugungi kunda O’zbekistonda Markaziy Osiyoda moliyaviy texnologiyalar yetakchisi bo’lish uchun o’sish va ijtimoiy taraqqiyotga ko’maklashuvchi moliya bozorining yanada kengroq rivojlanishi uchun barcha zarur shart – sharoitlar mavjud”,-deya ta’kidladi Visa vitse-prezidenti, Markaziy Osiyo va Ozarbayjon mamlakatlari mintaqaviy menejeri Kristina Dorosh.
Tadqiqotning asosiy natijalari:
Raqamli to’lovlar tobora ommalashib bormoqda. Jismoniy shaxslar ham, biznes egalari ham barcha operatsiyalarining yarmi uchun raqamli to’lovlardan foydalanadilar. Natijalarga ko’ra, so’rovda qatnashgan aholining 86 foizi va kichik biznes egalarining 92 foizi haftasiga bir necha marta raqamli to’lovlardan foydalanadilar.
Ish haqi to’lovlari va davlat to’lovlari raqamli to’lovlardan foydalanishning o’sishiga turtki bo’ldi. Respondentlar raqamli to’lovlarining yarmidan ko’pini ish haqi kartalari orqali amalga oshiradilar va so’rov o’tkazilganlarning 14 foizi imtiyozlar uchun maxsus kartalardan faol foydalanadilar.
Iste’molchilarning qulayligi va ularning talabi tufayli raqamli to’lovlarni joriy etilishida yordam beradi. Raqamli to’lovlardan faol foydalanishning asosiy sabablari orasida jismoniy shaxslar qulaylik (45%) va innovatsion moliyaviy texnologiyalar (38%) ekanini ta’kidlashadi. Mikro va kichik biznes egalari mijozlar so’rovini (44%), qulaylikni (31%) va yetkazib beruvchilar so’rovini (28%) belgilaydilar.
Raqamli to’lovlar kichik biznesning o’sishiga yordam beradi. Raqamli to’lovlar amalga oshirilgandan so’ng, kichik biznes egalarining 69 foizi mijozlar sonining ko’payishi va 65 foizi daromadning o’rtacha 30-40 foizga o’sishi haqida xabar berishdi.
Har yerdalik va ishonchlilik raqamli to’lovlar ekotizimini kengaytirishning kalitidir. Ijobiy tendentsiyalarga qaramay, respondentlarning deyarli yarmi raqamli to’lovlardan foydalanish bilan bog’liq muammolar haqida xabar berishmoqda. Hamma savdo shaxobchalarida raqamli to’lovni amalga oshirish imkoniyati mavjud emas yoki turli xil to’lov tizimlarining kartalarini qabul qilishda cheklovlar mavjud. Salbiy tajriba, shuningdek, xizmat ko’rsatishning beqarorligi, elektr ta’minotidagi uzilishlar va terminallarning ishlashidagi texnik muammolar bilan bog’liq bo’lib, bu hali ham naqd puldan faol foydalanishga olib keladi.
Raqamli to’lovlardan foydalanish qiymati moliyaviy to’lovlardan ustunroqdir. Raqamli to’lovlardan foydalanish amaliy va hissiy oqibatlarga olib keladigan yaxlit ta’sirga ega. Respondentlarning ko’pchiligi hayot sifatining yaxshilanishida ko’proq vaqt orttirayotganlarini qayd etishdi. Bu ko’rsatkich ayniqsa kichik biznes egalari orasida sezilarlidir. So’rovda qatnashganlarning 62 foizi raqamli to’lovlarni amalga oshirish orqali kelajakka bo’lgan ishonchni oshirgan deb hisoblashadi. Yana bir ko’rsatkich – bu erkinlik hissi (58%), biznes yoki hayotning boshqa sohalariga sarflanishi mumkin bo’lgan vaqt va energiya paydo bo’lishi. Ushbu ko’rsatkichlar raqamli to’lovlarning afzalliklarini namoyish etadi, bu ularning mashhurligini yanada rivojlantirishga yordam beradi.
Aholining moliyaviy savodxonligini oshirish to’lov tizimining o’zgarishini tezlashtiradi. Moliyaviy savodxonlik kurslari yoki treninglaridan o’tgan biznes egalarining 82 foizi ularni foydali deb bilishadi. Biroq, respondentlarning atigi 38 foizi bunday treningdan o’tgan. Tadqiqotda qatnashgan aholining 42 foizi moliyaviy savodxonlik masalalarini o’rganish foydali bo’lishiga ishonishadi.
Visa (NYSE: V) Visa kompaniyasi haqida ma’lumot . Raqamli to’lovlar sanoatining global yetakchisidir. Visa 200 dan ortiq mamlakat va hududlarda iste’molchilar, biznes, moliyaviy va davlat tashkilotlari o’rtasidagi to’lov operatsiyalarini amalga oshiradi. Bizning vazifamiz iste’molchilar farovonligi, biznes va iqtisodiyotning gullab-yashnashiga yordam berish uchun dunyoni innovatsion, qulay, ishonchli va xavfsiz to’lov tarmog’i bilan birlashtirishdir. Ishonchimiz komilki, iqtisodiyotda hamma uchun foydalanish imkoniyatini kengaytirish butun dunyo bo’ylab odamlar farovonligini oshirishga yordam beradi va kelajakda global pul harakati uchun asos bo’ladi. visa.com.kz sayti orqali ko’proq ma’lumotga ega bo’ling.
